Σε άρθρο μου που δημοσίευσε "Το Βήμα της Κω" στις 22/11/2005 είχα αναφερθεί στον εορτασμό του Πάσχα, στον τρόπο υπολογισμού του, στα χρονικά όρια εντός των οποίων εορτάζεται αλλά και στη συχνότητα που παρουσιάζουν ορισμένες ημερομηνίες καθώς και στις περιπτώσεις που συμπίπτει με αυτό των Καθολικών.
Ως γνωστόν το Πάσχα εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την εαρινή Πανσέληνο, ή ακριβολογώντας και σύμφωνα με τον κανόνα που η Α Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας καθόρισε: «Το χριστιανικό Πάσχα εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την Πανσέληνο που θα γίνει την ημέρα της εαρινής ισημερίας ή μετά από αυτή. Αν η Πανσέληνος συμβεί Κυριακή τότε το Πάσχα θα εορτάζεται την επόμενη Κυριακή».
Σύμφωνα λοιπόν με τον ισχύοντα και αποδεκτό από όλες τις χριστιανικές εκκλησίες, (Ορθόδοξη, Καθολική και Προτεσταντική), παραπάνω κανόνα και δεδομένου ότι υπήρξε Πανσέληνος την περασμένη εβδομάδα, (Πέμπτη 9 Απρ.), το φετινό Πάσχα θα έπρεπε να εορτασθεί την Κυριακή 12 Απριλίου, σε κοινό εορτασμό με τη Δυτική Εκκλησία.
Η διαφοροποίηση – δηλ. η μετατόπιση της ημερομηνίας κατά μία εβδομάδα - προέκυψε λόγω του γεγονότος ότι η Ανατολική Εκκλησία εξακολουθεί να προσδιορίζει το χρόνο της Πανσελήνου βάσει του Κύκλου του Μέτωνος. Η μέθοδος αυτή, θεωρούμενη ως ακριβής τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες, αποδείχθηκε ότι περιέχει σφάλματα τα οποία άρχισαν να γίνονται εμφανή μετά την πάροδο πολλών ετών. Το λάθος αυτό, το οποίο προσδιορίζεται σε 1 ημέρα κάθε 320 χρόνια, συσσωρευτικά λειτουργώντας κυμαίνεται στην εποχή μας από 4 μέχρι 6 ημέρες. Το γεγονός λοιπόν ότι φέτος η βάσει του Κύκλου του Μέτωνος Πανσέληνος προσδιορίζεται (λανθασμένα) να συμβεί την Τρίτη 14 Απριλίου, ορίζει την ημερομηνία του Πάσχα για την επόμενη Κυριακή 19 Απριλίου.
Το αστρονομικό αυτό λάθος σε συνδυασμό με τον καθορισμό της εαρινής ισημερίας κατά 13 ημέρες αργότερα της πραγματικής – δηλ. στις 3 Απριλίου - λόγω εφαρμογής για τον υπολογισμό της του Ιουλιανού, (παλαιού), ημερολογίου, στερούν συχνά τον χριστιανικό κόσμο από έναν ετήσιο κοινό εορτασμό της Ανάστασης. Ας σημειωθεί εδώ ότι με το πέρασμα των αιώνων και λόγω της αυξανόμενης διαφοράς μεταξύ των δύο ημερολογίων οι κοινοί εορτασμοί θα βαίνουν μειούμενοι. Η Δυτική Εκκλησία διόρθωσε νωρίς και τα δύο αυτά σφάλματα υπολογίζοντας την ημερομηνία της εαρινής ισημερίας με το νέο Γρηγοριανό ημερολόγιο και την ημερομηνία της Πανσελήνου με τον σωστό τρόπο.
Η αρχική επινόηση όμως του νέου ημερολογίου είναι Βυζαντινή - Ελληνική. Ο Νικηφόρος Γρηγοράς, φιλόσοφος, ρήτορας, αστρονόμος και ιστοριογράφος ο οποίος γεννήθηκε στην Ηράκλεια του Πόντου το 1293 και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη, παρέθεσε την πρώτη επιστημονικά τεκμηριωμένη εισήγηση αλλαγής του ημερολογίου δύο ολόκληρους αιώνες πριν από την εισαγωγή του υιοθετημένου επί εποχής Πάπα Γρηγορίου νέου ημερολογίου, (το 1582), στην οποία ο Γρηγοράς κατέληξε αξιοποιώντας τις αστρονομικές του παρατηρήσεις και επανατοποθετώντας την εαρινή ισημερία. Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ανδρόνικος Β' αντελήφθηκε και αποδέχθηκε την απόδειξη του Γρηγορά, αναλογιζόμενος όμως την σύγχυση που θα προκαλούσε μια τέτοια μεταβολή στην αυτοκρατορία του, προτίμησε το πλέον ανώδυνο, δηλ. να εξακολουθήσει το πράγμα όπως πριν και να παραμείνει όπως ήταν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου